Przeprawa w Wiślicy
Pierwsza osada otwarta powstała tu na przełomie IX i X wieku. Rzeka wylewała w tym miejscu tworząc 3 gipsowe wyspy, to właśnie na jednej z nich zbudowano grodzisko strzegące przeprawy przez Nidę.
Średniowieczny szlak handlowy przez Wiślicę
Za czasów Bolesława Chrobrego założono tu gródek otoczony wałem o konstrukcji rusztowej - układano ściśle przylegające do siebie belki poprzeczne, zaś na nich układano legary w pewnej odległości od siebie i kolejną warstwę belek poprzecznych, co jakiś czas układano "hak", czyli legar/belkę z wycięciem, która stabilizowała konstrukcję. Gródek miał za zadanie kontrolować szlak handlowy z Pragi przez Kraków na Ruś Kijowską. Pierwszy gród padł ofiarą pożaru pod koniec XI wieku.
Pożar grodu w Wiślicy
Spalenie grodu w Wiślicy nie zahamowało jej rozwoju, dopiero najazd Połowców w 1135 roku zagroził upadkiem. Połowcy (lud wywodzący się z Ałtaju) już wcześniej nękali Polskę. Bolesław III Krzywousty miał okazję pobić ich niedługo po pasowaniu na rycerza (prawdopodobnie około 1092 lub 1101 roku):
(...) niezliczone rzesze Płowców zebrały się w zamiarze czynienia jak zwykle zagonów po Polsce, podzieliły się na trzy lub cztery części i z dala od siebie nocną porą przepłynęły Wisłę. (...) i zagarnąwszy niezliczone łupy, obciążeni zdobyczą, powrócili pod wieczór na drugi brzeg rzeki i tamże bezpieczni a zmęczeni rozbili namioty na nocny spoczynek. (...) Bóg, obrońca chrześcijan i mściciel swej wigilii, na zgubę mnogich pogan wzbudził męstwo garstki wiernych, za których uderzeniem w chwale dnia niedzielnego odniósł tryumf mocą swej potęgi.
Kronika, Gall Anonim
W 1135 roku Połowcy wymordowali ludność i doszczętnie zniszczyli Wiślicę, lecz to nie był koniec grodziska.
Rozbite dzielnice
W czasie rozbicia dzielnicowego Wiślica zyskała na znaczeniu, Kazimierz Sprawiedliwy ustanowił Wiślicę główną siedzibą swego dworu. Grodzisko, którego zarys możemy dziś podziwiać to pozostałości jego rządów.
Nowe grodzisko w wiślicy i ostateczne zniszczenie
Na przełomie XII i XIII wieku powstał nowy gród, który obejmował swoim zasięgiem całą wyspę. Otaczał go mur o długości 440 metrów, w jego obrębie znajdowały się ulice, 37 drewnianych domów, cysterna na wodę oraz studnia. Ten gród przetrwał do najazdu tatarskiego w 1241 roku. Po zniszczeniu obronnego grodu na wyspie zwanej grodziskową, centrum Wiślicy stała się Regia na tzw. wyspie miejskiej z obronną osadą handlową z kościołami.
Cenne skarby z grodziska w Wiślicy
Podczas badań archeologicznych na grodzisku odkryto ponad 500 monet z czasów Bolesława Śmiałego i Władysława Hermana. Skarb prawdopodobnie został ukryty po 1079 roku, pomiędzy latami 1080-1090. Monety znajdowały się w glinianym naczyniu i zalegały w czarnej, przepalonej warstwie interpretowanej jako pożarowa.
Ciekawostką jest także odkrycie na wchodnim odcinku wałów "suchego muru", czyli kamieni układanych bez użycia zaprawy. Mur taki stanowi pierwszy przykład użycia tego typu konstrukcji w Małopolsce.
Wybierzcie się tam na wycieczkę, bo to nie jedyna atrakcja Wiślicy!
Bibliografia:
B. Dzieduszycka, Ze studiów nad wczesnośredniowiecznymi technikami budownictwa obronnego. Umocnienia wczesnośredniowiecznego Kaszowa w województwie wrocławskim
W. Gliński, Wczesnośredniowieczne zausznice z czterema paciorkami z Wiślicy, stan. Regia [w:] Sprawozdania archeologiczne, t. 51, 1999
A.M. Spiechowicz-Jędrys, Wiślica. Muzeum Regionalne, Wydawnictwo Turystyczne, Kraków 2013
Kronika, Gall Anonim
Kronika, Gall Anonim
